“HIZLI ARAMA İÇİN ETİKETLER”

Bay E

Yapım Yılı: 1995 • Yapım: Plato Film • Yapımcı: Cemil Çetin • Yönetmen: Sinan Çetin • Senaryo: Sinan Çetin • Görüntü Yönetmeni: Sinan Çetin, Tevfik Şenol • Kurgu: Ömer Sevinç • Özgün Müzik: Tamer Çıray • Şarkılar: Mustafa Sandal • Oyuncular: Mehmet Ali Erbil • Natalie Heroux, Terran Green, İzzet Günay, Ara Güler, Ahmet Kaya, Cansu Akbel, Cem Ceminay, Meltem Cumbul, Kenan Doğulu, Rasim Öztekin, Yonca Evcimik

Filmin hikayesinde; Televizyon haber programı sunucusu İsmet Berkan (Mehmet Ali Erbil), tatil gezisinde karısı Leyla’ya (Nathalie Heraux) onu aldattığını söyler. Öfkeye kapılan karısı arabadan iner, bir benzin istasyonuna girer, sonra da kırmızı spor arabalı bir adamla kaçar. Kaçan karısının peşine düşen sunucu, kendini eli bıçaklı katillerin, cinayetlerin, polislerin arasında bulur. Yollara dökülen İsmet, karısının aslında başka bir adamla uzun zamandır ilişkisi olduğunu öğrenir. İhanetin acısını yaşayan İsmet, ne olursa olsun karısını bulmak ve konuşmak ister. Yol boyunca toplumun her kesiminden insanla karşılaşır. İsmet, karşılaştığı her insanda, her olayda büyük şaşkınlıklar ve hayal kırıklıkları yaşar. O güne kadar inandığı tüm değerler, tanıdığını sandığı tüm insanlar, aslında bambaşkadır. İsmet için maskeler yavaş yavaş düşmeye başlar. Çok sarsılır. İnanmak istemez. O güne kadar büyük bir yalanın içinde, kendini kandırarak yaşadığını anlar. Sanki herkes bir anda değişmiştir. Artık, kim olduğunu, ne yaptığını, niçin varolduğunu bilmeyen bir İsmet vardır. Çok şeyi bildiğini sanan İsmet, artık hiçbir şey bilmeyen İsmet’tir. Haksız yere cinayetle suçlanır. Suçlu değildir ama çevresine suçsuzluğunu ispat edemez.. Sanki, tüm dünya taraf değiştirmiş, ona karşı birleşmiş gibidir. İsmet, karısını bulmaya çalışırken, bir yandan da kendini aklamanın yollarını arar. Oysa, toplum onu çoktan infaz etmiştir. Suçludur ve bunu ispat etmesi neredeyse imkansız gibi görünür. Karısını bulmak ve esas suçluyu ortaya çıkarmak için adım attığı her yolda, yeni bir suça daha bulanır.

baye.jpgBay E filmi, İsmet karakterinin ekseninde, toplumun yozlaşma yolundaki hızlı adımlarının irdeler. İsmet, toplumun çürümüşlüğü ile yüzleşirken, aslında kendisinin de bu çürümüşlüğün bir parçası olduğunu ve belki de buna zemin hazırlayanlardan biri olduğunu anlar. Bay E, insanın, kendisiyle yüzleşmesinin en dramatik halidir. Sadakat, güven, ahlak, aşk, saygı, yargı gibi birçok değerin ne hallere geldiğinin resmine bakmak her birey için acı vericidir. İsmet, bu acı resme bakarak, parçası olduğu bu kısırdöngünün içinde bir çıkış aramaya başlar…

Bay E” filmindeki İsmet Berkan karakteri ile ilgili o dönem oldukça konuşulmuştur. Bay E’nin aslında kim olduğu, Sinan Çetin’in bu karakterle kimi ya da kimleri kastettiği tartışılıp durmuştur. Özellikle, Sinan Çetin’in entelektüellere karşı olduğunu düşünen kesim, Bay E’nin, Bay Entelektüel olduğunu iddia etmiş ve bu filmi tüm entelektüellere hakaret olarak adletmişlerdir.

Bay E karakteri daha doğrusu İsmet Berkan, 1990’lı yılların entelektüel ortamının dışında yer alan, özellikle medya ve benzeri alanlarda çalışan insanların içine düştüğü çelişkileri simgeleyen bir karakterdir. 1990’lı yıllar, Türkiye’de çok şeyin değiştiği, medyanın neredeyse tüm toplumu yönetmeye başladığı yıllardır. Bu büyük değişimin içinde bocalayan, hayattaki duruşu konusunda kafası karışan bir kesim meydana geldi. İşte İsmet Berkan, bu kesimi temsil eden bir karakterdir.

Bay E, içerik olarak taşıdığı felsefi mesajlara rağmen, sinematografik olarak aynı derinliği taşımamaktadır. Film, birbiri ardına eklenmiş ama bağlantı köprüleri iyi kurulmamış çatıya sahiptir. Filmin geneline yayılan müzik, sanki filmi ele geçirmiş gibidir. Görüntü ve müziğin bu sıkı beraberliği, filmi klipler geçidi görünümüne sokmuştur. Sinan Çetin’in teknik ve estetik olarak kullandığı öğeler, renkler, hızlı kamera hareketleri, jump-cut kurgu yöntemi, klip görünümünü destekleyen faktörlerdir.

Sinan Çetin, Bay E filmini çektiği yıllarda reklam sektöründen de uzak kalmaz. Hatta, Bay E filmini, reklam sektöründen kazandığı gelirle finanse eder. Bay E filmi, o dönem Türk sinemasında, 20’nin üstünde markanın sponsorluk ettiği bir film olarak bir ilk’e de imza atar. Bay E, sinema sektörüne sponsorluk kavramını tanıtan film olur

Sinan Çetin, Bay E filminden sonra sinemaya yine bir süre ara verir ve reklam filmlerine yoğunlaşır. Bu dönemde çektiği reklam filmlerinde farklı tarzlar dener. Bank Ekspres bu denemelerden biridir.

Founder of Elma+Alt+Shift, Creative Partner at Madam Martha UK, Blogger, Painter