Yılın son haftasında, yaratıcı endüstriler açısından 2021’in belki de en çok konuşulan gündemlerinden birine Metaverse’e, İstanbul’da gerçekleştirilen bir etkinlik ekseninde odaklanmak istedik. VRDays Europe Immersive Tech Week: VRDays Istanbul, 13-16 Kasım 2021 tarihleri arasında Kolektif House Maslak’ta gerçekleştirildi.
Euromersive Türkiye, Amsterdam’da gerçekleştirilen VRdays Europe’un uydu etkinliğini İstanbul’da Medex Lab, Lun Family Company ve Raptor Dance Studios ortaklığıyla düzenledi.
VRDays İstanbul, İstanbul’daki ilk özel XR start-up etkinliği olma özelliğini taşıyor. Yenilikçi AR ve VR uzmanlarının projelerini sergilediği ve Metaverse’ün ülkemizdeki geleceğine odaklandıkları bu etkinlik, yeni teknolojileri ve geleceğin girişimlerini daha yakından tanımak ve güçlü bir paydaş ağı kurmak isteyen katılımcılar için de oldukça önemliydi.
Etkinliğin ilk gününde Medikal XR ekosisteminden katılımcılar ve sektörel uzmanlarla Sanal Rehabilitasyonda Teknolojik Yaklaşımlar, Yeni Nesil Eczaneler, Metaverse ve Eğitim gibi konular hakkında paneller düzenlediler.
İkinci gün ise gündem Kültürel miras, sanat, eğitim ve mimariydi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Özyeğin Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi ve Koç Üniversitesi XR Laboratuvarları projelerinden ve yaratım süreçlerinden bahsettiler. Ayrıca Sanatçılar İçin XR Endüstrisi Fırsatları, Kültürel Miras ve Mimarlıkta XR, Karma Gerçeklikte Oyun ve Mekan ile XR ve Worldbuilding üzerine paneller düzenlendi.
Etkinliğin üçüncü gününde ise oyun, giyilebilir teknoloji ve eğlence sektörü ele alındı. XR Projelerinde Kitlesel Fonlama, XR Film Yapımı ve Sanal Prodüksiyon,
Unity ile Oyun Üretimi gün boyu yapılan panellerde tartışıldı.
VRDays İstanbul’un son gününde ise Yapı Sektöründe Artırılmış ve Sanal Gerçeklik, VR ile Eğitim, Metaverse ve E-Ticaretin Geleceği XR ekosisteminden katılımcılar tarafından tartışmaya açıldı.
Son birkaç yıldır Türkiye’deki en önemli XR etkinliklerinin organizasyonunda yer alan, Euromersive Turkey kurucularından ve VRDays Europe organizatörlerinden Michael Barngrover ile hem VRDays Europe 2021’i hem de ülkemizdeki VR & AR ekosistemini konuştuk.
Deniz: Michael merhaba. VR Days İstanbul etkinliği gerçekten heyecan vericiydi. Bu tip etkinliklerin önemini bu yazı ve söyleşiyle vurgulamak istiyorum.
Michael: VR Days’e katılmana ve bununla ilgili bir yazı hazırlamana sevindim. Bana ulaştığın için de teşekkür ederim. Bu tür etkinlikler, Venice VR Expanded, VRDays ve Gazhane’de gerçekleşen Galaxy Network etkinliği, bunlar çok önemli.
Deniz: VRDays etkinliğinde en çok zorlandığın şey neydi? Sponsorlar mı, ortaklıklar mı?
Michael: Bu yıl ve hatta geçen yıl VRDays ve Venice VR Expanded ile ilgili en büyük sorun, uydu etkinlikler olmalarıydı. İş modelleri farklı olunca eşzamanlı organize olmak zorlaşıyor. Mesela etkinlikten birkaç hafta öncesine kadar görsellerin ve içeriğin onaylanmaması sponsor bulmayı neredeyse imkansız hale getiriyor. Yine de tüm bu etkinliklerde mekan sponsorları bulduğumuz için şanslıyız. Soho House, geçen yıl Venice VR Expanded ve VRDays için ev sahipliği yapmıştı. Bu yıl da Kolektif House bu sorumluluğu üstlendi.
VRDays için ayrıca Medex Lab bir XR eğitim sponsoru bulmayı başardı. Organizatörlerimizden Virgile Film de sponsorlarımızdan biri oldu. Türkiye’de bir XR etkinliğinden kazanç sağlamak çok zor. Ben de böyle olacağını zaten biliyordum.
Sonar Fest gibi popüler etkinlikler içinde biraz da olsa XR uygulamaları barındırır ama biz sadece XR’a odaklanmak istedik. Çünkü Türkiye’de bu tarz bir etkinliğin düzenlenmesi gerektiğini düşünüyordum.
Deniz: VRDays Türkiye ve Amsterdam’ın içeriklerinden bahseder misin? İzleyiciler en çok neye ilgi gösterdi?
Michael: VRDays Türkiye’nin içeriği çoğunlukla başlangıç sergileri ve akademik söyleşilerdi. Hepsi oldukça ilgi çekti, ama kesinlikle en popüler günler hafta sonuydu. Sadece Oyun sektörü etkinlikleri Pazartesi olmasına rağmen oldukça rağbet gördü. Bunda oyun sektörü çalışanlarının daha esnek iş programlarına sahip olmasının etkisi var.
VRDays Amsterdam ise günlere göre bu şekilde çok fazla bölünmedi. Aynı anda birçok sanal ve fiziksel etkinlik gerçekleştirildi ve böylece daha fazla konuşmacıyla daha çok konu ele alınabildi. Bunun en büyük sebebi hibrit etkinlikler olmalarıydı. Yine de Amsterdam’daki en popüler konuşmalar da fizikseldi. Örneğin 2019’da Koç Üniversitesi KARMA LAB açılışında konuşmaya gelen Skip Rizzo’nun “Psikedelik Teraip ve Klinik Sanal Gerçeklik” hakkındaki konuşması ve genel olarka da NFT başlığı elbette çok popülerdi.
Deniz: Peki genel olarak baktığında Türkiye’deki XR topluluğu ve izleyicileri hakkında ne düşünüyorsun?
Michael: Son zamanlarda Türkiye’deki XR topluluğunu Avrupa’da tanıtmaya ve işbirliği fırsatları yaratmaya çalışıyorum. Ama zorlandığımı itiraf etmeliyim çünkü Türkiye insanlar sadece kendi sosyal grupları içinde çalışmayı seviyor. Bir Türk yaratıcı, akademisyen veya girişimcinin XR ekosistemindeki diğer insanlarla ne yaptıklarını paylaştıklarını neredeyse hiç görmüyorum veya duymuyorum. İletişimlerini arkadaşlarına, ailelerine, üniversitelerine/şirketlerine veya yakın profesyonel ağlarına odaklı tutmayı tercih ediyorlar. Türkiye’deki XR ekosistemi işbirlikçi bir topluluk değil, eğer onlardan bir şey beklemiyorsanız çalışmalarınızı başkalarına anlatmıyorsunuz.
Ben genellikle insanları bir araya getirmeye ve ortak çalışma fırsatları yaratmaya çalışıyorum ama genelde sonuç alamıyorum. Türkiye’deki XR ekosistemi sadece coğrafi olarak bir sınır çiziyor, maalesef paylaşımcı veya destekleyici bir topluluk değil.
İzleyici açısından konuşursak Türkiye’de insanlar AR veya VR ile pek ilgilenmiyor. Bunun başlıca nedeni, 2016’ya göre TL’deki değer kaybının AR&VR cihazlarına ulaşmayı daha da zorlaştırması. AR Türkiye’de sadece cep telefonu tabanlı olduğu için popüler, ama cep telefonları yetersiz cihazlar olduğu için AR uygulamaları da insanları neredeyse hiç şaşırtmıyor. Ayrıca Türkiye’de pek çok insan, özellikle yetişkin kadınlar, “oyunları” veya bilgisayar tarafından üretilmiş hiçbir içeriği sevmiyor. Bu yüzden, 6DoF deneyimlerinden daha az ilgi çekici olsalar bile, 360 videolar daha çok rağbet görüyor. Mesela Venice VR Extended’ta da çoğu izleyici 360 videolara ilgi göstermiş, sıfırdan tasarlanmış VR içeriklerle daha az ilgilenmişlerdi. Aslında sadece tanıdık bir şey görmek istiyorlardı. İnsanlara etkileyici yeni bir gerçeklik göstermek ve buna ilgi yaratmak zaman alır. Bu yüzden yılda birkaç kez yapılacak sergiler yerine, her zaman ziyarete açık bir XR Sanat Merkezi’nin şehirde olması harika olurdu ve sektörü geliştirirdi.
Deniz: 2020 ve 2021 etkinliklerine katılım nasıldı?
Michael: Venice VR Extended 2020’de yaklaşık 120 ziyaretçiye, 2021’de ise 150 ziyaretçiye ev sahipliği yaptı. Bu yılki VRDays 4 günde yaklaşık 500 kişiyi ağırladı. Az da olsa bir ilgi var, şimdilik bir marka bilinci oluşturmaya yetecek kadar.
Yazı: Deniz Yenihayat
